Aktualności
W dniu 1 marca obchodzimy Narodowy Dzień Żołnierzy Niezłomnych. Przybliżamy sylwetki trzech, najbardziej znanych, Żołnierzy Niezłomnych, którzy związani byli z ziemią raszkowską.
Kpt. Czesław Mocek ps.,,Spirytus", ,,Kordzik", (1917 - 1945),
Kpt. Czesław Mocek, nauczyciel, oficer WP i AK, dowódca oddziału partyzanckiego w lasach bronowsko-taczanowskich z bazą w Ligocie, szef Biura Informacji i Prasy Komendy Okręgu Poznańskiego AK. Ukończył Seminarium Nauczycielskie w Krotoszynie ( 1930 - 1936 r.), po czym odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty. W 1939 r. powołany został na praktykę wojskową w 70. PP w Pleszewie. Brał udział w walkach wrześniowych w 1939 r. jako dowódca plutonu 70. PP w bitwie nad Bzurą, w obronie Warszawy, bił się w grupie operacyjnej,,Polesie" gen. Kleeberga na Lubelszczyźnie. Poszukiwany przez gestapo jako znienawidzony polski nauczyciel, organizator wieców patriotycznych przeciw zamieszkałym w Koźmińcu Niemcom, zmuszony był ukrywać się w Ligocie, Korytnicy i Korytach. Od początku 1940 r. rozpoczął działalność konspiracyjną, związaną z ludowcami, a następnie z Armią Krajową. Do AK wstąpił w lutym 1942 r. przyjęty do służby łączności konspiracyjnej Inspektoratu Rejonowego w Ostrowie Wlkp. Przyjmując pseudonim,,Spirytus” zorganizował oddział partyzancki w lasach bronowsko-koryckich z bazą w Ligocie. Zdobyty spirytus podczas akcji na stacji w Bronowie przekazał na potrzeby lazaretu AK w Raszkowie. Od lutego 1944 r. redagował pismo konspiracyjne pt.,,Armia Krajowa". Pełnił równocześnie funkcję szefa Biura Informacji i Prasy Okręgu Poznańskiego AK. Jesienią 1944 r. powiększył swój oddział do około pięćdziesięciu żołnierzy, z których większość stacjonowała w bunkrach lasów ligocko-korytnickich i przyleśnych zabudowaniach. Prowadził szkolenie praktyczne drużyn i plutonów ostrowskiego Kedywu w zakresie posługiwania się bronią, strzelectwa i taktyki oraz działań z zasadzek. Prowadził także szkolenie teoretyczne i praktyczne w ramach Kursu Podchorążych. Zorganizował wiele akcji sabotażowo-dywersyjnych na stacjach kolejowych, na magazyny, bazy sprzętu i paliw oraz na urzędy niemieckie. W czasie przygotowań do wyzwolenia Ostrowa w styczniu 1945 r. przewidziany był na komendanta Obrony Miasta. Patrol wysłany do jego sprowadzenia natknął się na Niemców i po krótkiej walce wycofał się. Powołał wówczas oddział samoobrony w Ligocie, walczący z przemieszczającymi się, rozbitymi oddziałami Wehrmachtu (21 I-II 1945 r.). Za bohaterską walkę w AK odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari klasy V oraz mianowany na stopień kapitana. Wiosną 1945 r. włączył się do działalności sztabu Wielkopolskiej Samodzielnej Grupy Ochotniczej,,Warta", współpracując z komendantem płk. Andrzejem Rzewuskim ps.,,Hańcza". W dniu 21 VIII 1945 r. zamordowany został w zagrodzie swych teściów Błaszczyków w Ligocie przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego z Ostrowa Wlkp. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Nowej Wsi, do której należał jego rodzinny Koźminiec.
We wrześniu na terenie kilku miejscowości odbyły się obchody 75. rocznicy śmierci śp. kapitana Czesława Mocka, o czym pisaliśmy w ubiegłym roku, grudniowym wydaniu Raszkowskiego Gońca.
Jan Kempiński „Błysk” (1921-1946)
Jeden z największych oddziałów partyzantki poakowskiej stworzył Jan Kempiński,,Błysk”. Jan Kempiński urodził się 4 lutego 1921 r. w Jaskółkach. W konspiracji działał od 1940 r. Po wysiedleniu z rodzinnego domu w Jaskółkach uciekł na tereny Niemiec, gdzie stworzył grupę konspiracyjną. W 1943 r. został aresztowany przez gestapo za działalność sabotażową. Udało mu się zbiec podczas transportu do obozu koncentracyjnego w Dachau. Powrócił na ziemie polskie i wstąpił do akowskiej partyzantki w Górach Świętokrzyskich. Na terenie Kieleckiego dowodził oddziałem partyzanckim, który zajmował się głównie uwalnianiem więźniów, rozbijaniem niemieckich posterunków oraz wysadzaniem linii kolejowych i mostów.
Ukończył konspiracyjną szkołę podchorążych. Dowodzona przez niego grupa brała udział w wielu akcjach, m.in. rozbroiła 70 żołnierzy niemieckich, uwolniła więźniów w Kielcach, rozbiła pacyfikacje w Górach Świętokrzyskich i lasach parczewskich, rozbiła pułk niemiecki stawiający opór wojskom radzieckim i wzięła do niewoli 44 jeńców. Za swoją działalność na tym terenie Jan Kempiński ps. „Błysk” otrzymał wiele odznaczeń. W prośbie o łaskę skierowanej do Prezydenta Krajowej Rady Narodowej Bolesława Bieruta, obrońca Jana Kempińskiego wymienił jego zasługi podczas okupacji, za które został wielokrotnie nagradzany. W czasie okupacji Jan Kempiński zlikwidował 362 esesmanów, 7 konfidentów, zaminował 8 pociągów i rozbił kilka posterunków żandarmerii.
Do rodzinnej miejscowości w Wielkopolsce powrócił w stopniu podporucznika w 1945 r. W lipcu 1945 r. nawiązał kontakt z dowódcą inspektoratu ostrowskiego Wielkopolskiej Samodzielnej Grupy Ochotniczej (WSGO) „Warta” Stefanem Baranowskim ps. „Małek”. Na terenie gminy raszkowskiej zorganizował oddział zbrojny, który wszedł w skład organizacji WSGO „Warta”, kierowanej przez płk. Andrzej Rzewuskiego ps.,,Hańcza".
„Błysk” zorganizował na terenie raszkowskiej gminy sieć placówek. Jego oddział liczył około 120 osób. Grupa działała w powiatach: Ostrowskim Krotoszyńskim i Pleszewskim.
Na zdjęciu po lewej Jan Kempiński
W pierwszym okresie istnienia oddziału jego działania ograniczały się do ataków na sowieckie konwoje zdobyczy wojennych. Według relacji Ludwika Misiaka odbijano stada bydła i koni, po czym rozdzielano między rolników. Grupa „Błyska” miała więc spore poparcie w okolicznych wsiach. Z biegiem czasu terror aparatu bezpieczeństwa i kontrakcje grup partyzanckich doprowadziły do wybuchu walk. Oddział „Błyska” atakował posterunki milicji i urzędy Bezpieczeństwa Publicznego. W okresie od maja do sierpnia 1945 r. na rozkaz szefa rejonu ostrowskiego Stefana Baranowskiego ps. „Małek”, oddział „Błyska” dokonał 12 operacji dywersyjnych. Rozbrajał posterunki Milicji Obywatelskiej, wypuścił część więźniów z Koźmina. W okolicach Jaskółek rozbił przygotowaną przez UB obławę.
Kres oddziału „Błyska” nastąpił w 1945 r. po zakrojonej na szeroką skalę akcji 14. Pułku Korpusu Bezpieczeństwa Wojskowego i 140. Pułku NKWD, które zdziesiątkowały oddział Jana Kempińskiego pod Odolanowem. Oddział zawiesił swoją działalność, a „Błysk” wyjechał do Poznania, by podjąć tam pracę. Jak podał w meldunku ppor. Stefan Kwiatkowski z wydziału śledczego Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Poznaniu, Jan Kempiński został aresztowany na ul. Focha przy Parku Wilsona w dniu 17 grudnia 1945 r. W dniu 4 maja 1946 r. sąd skazał go na karę śmierci. Prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Wyrok wykonano dnia 21 czerwca 1946 r. w Poznaniu. Ciała nie zwrócono rodzinie.
Dopiero po 46 latach od wykonania wyroku śmierci, gdy nastąpiła zmiana ustroju, Jan Kempiński ps. „Błysk” został pośmiertnie zrehabilitowany. Dnia 22 września 1992 r. Sąd Wojewódzki w Poznaniu unieważnił wyrok Wojskowego Sądu Rejonowego i uznał, że „czyny przypisane wyrokiem były związane z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego”.
Pułkownik Antoni Henryk Pracki (1897-1961)
Antoni Henryk Pracki urodził się 26 stycznia 1897 roku we Wielkie Wsi w gminie Buk, leżącej obecnie w powiecie poznańskim. Był synem Michała i Marii z d. Czarneckiej. Szkołę podstawową ukończył w Buku, a po przeprowadzce do Raszkowa kontynuował naukę w gimnazjum w Ostrowie Wlkp.
Uczestniczył w Powstaniu Wielkopolskim. W 1926 roku wcielono go do 42. Pułku Piechoty w Białymstoku. Ukończył Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, które miało status wyższych studiów i przygotowywało do dowodzenia od szczebla kompanii do pułku. W 1933 roku Antoni Henryk Pracki odbył kurs oficerów łączności w Centrum Wyszkolenia Łączności w Zgierzu. W 1939 roku przeniesiony do Chojnic na Pomorzu, do 85. Batalionu Obrony Narodowej. W czasie wojny obronnej dowodził kompanią „Czersk”, wchodzącą w skład Zgrupowania „Chojnice”.
Antoni Henryk Pracki przeszedł ciężki szlak bojowy od Chojnic, przez Świecie i Bydgoszcz, a dalej przez Kujawy nad Bzurę, skąd przedostał się do Warszawy, gdzie wziął udział w jej obronie. W czasie okupacji wstąpił do Narodowej Organizacji Wojskowej. Po scaleniu NOW z Armią Krajową został szefem Referatu III Komendy Obwodu AK Ostrów Mazowiecka, przyjmując pseudonim „Rola”. Jako oficer AK został awansowany na majora służby stałej w listopadzie 1943 roku. W maju 1945 roku dowódca Wielkopolskiej Samodzielnej Grupy Ochotniczej „Warta” – pułkownik Andrzej Rzewuski – powierzył Antoniemu Prackiemu Komendę Inspektoratu IV Gniezno. Za swoją patriotyczną działalność antykomunistyczną 26 listopada 1946 roku został aresztowany i skazany na 6 lat więzienia. Karę odbywał w więzieniu we Wronkach. W 1947 roku, na podstawie postanowienia Naczelnego Sądu Wojskowego z dnia 6 marca 1947 roku o amnestii, darowano Prackiemu odbywanie reszty kary. Pobyt więzieniu i prześladowania odbiły się bardzo niekorzystnie na zdrowiu Antoniego Prackiego. Po powrocie do Raszkowa był inwigilowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Po wojnie stanął na czele komitetu odbudowy zniszczonego przez Niemców pomnika na raszkowskim rynku.
Na zdjęciu: poświecenie pomnika 1958 rok. Na środku, w kapeluszu – pułkownik Antoni Henryk Pracki
Pułkownik Antoni Henryk Pracki otrzymał odznaczenia: Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 oraz nadaną przez Prezesa ZBoWiD Odznakę Grunwaldzką. W 1958 roku otrzymał Wielkopolski Krzyż Powstańczy.
Pogrzeb pułkownika Antoniego Henryka Prackiego na raszkowskim cmentarzu.