AKTUALNOŚCI Drukuj

Historia zawarta w Raszkowskim muralu

Historia zawarta w Raszkowskim muralu
25 września 2023

Na elewacji Banku Spółdzielczego, przy wejściu do parku od strony parkingu powstał mural, który obrazuje fragment historii Raszkowa. Grafika przedstawia króla Władysława II Jagiełłę, króla Zygmunta I Starego oraz pięciu braci Chwalczewskich, właścicieli Raszkowa w XVI wieku.

Zacni bracia Chwalczewscy w „Złotym Wieku”, należeli do najbliższych współpracowników ostatnich Jagiellonów: Zygmunta I Starego, jego żony królowej Bony Sforza i ich syna Zygmunta II Augusta. W okresie, kiedy bracia Chwalczewscy byli właścicielami Raszkowa, miasto zaczęło się rozwijać, stając się w krótkim czasie ważnym ośrodkiem miejskim w regionie. Z pewnością przyczyniło się do tego potwierdzenie praw miejskich dla Raszkowa wydane przez Zygmunta I Starego w 1546 roku, a następnie potwierdzenie ich przez jego syna Zygmunta II Augusta w 1549 roku.

Ciekawym faktem jest, że dokument wydany w 1549 roku potwierdzający prawa miejskie dla Raszkowa, odwołuje się do pierwszej lokacji, która miała miejsce za czasów panowania Władysława II Jagiełły.

Najstarszy, zachowany dokument lokacyjny Raszkowa pochodzi z dnia 6 stycznia 1444 roku, czyli jest o co najmniej 10 lat późniejszy, ponieważ Władysław II Jagiełło zmarł w 1434 r. 

Bracia Chwalszewcy herbu Trąby nabyli część Raszkowa w 1539 roku. 

JERZY Chwalczewski zdobył najznakomitsza pozycję z braci.  W 1536 roku został biskupem łuckim, wybudował słynną katedrę łucką, a w miejscowości Torczyn zamek biskupi. Był zarządcą dworu litewskiego Zygmunta Augusta, a także jego finansowym doradcą i przyjacielem. Przyczynił się do utrwalenia katolicyzmu na Wołyniu. Zmarł na zamku w Torczynie w 1549 roku, został pochowany w katedrze łuckiej.

PIOTR Chwalczewski kasztelan biechowski, starosta knyszyński, zabielski, podkomorzy kaliski. Wyróżniał się nieprzeciętnymi zdolnościami i wyjątkową znajomością spraw agrarnych. Z tego powodu Zygmunt August powierzył mu zarząd wszystkich dóbr państwowych na Litwie. Był twórcą reformy agrarnej na Litwie, tzw. ,,pomiary włócznej”. Słynna reforma rolna  stała się na długi czas podstawą skarbowości i ustroju gospodarczego na Litwie. Ustawa autorstwa Chwalczewskiego była nie tylko zbiorem norm prawno – administracyjnych, lecz także bardzo wnikliwym i wszechstronnie opracowanym w duchu epoki, traktatem ekonomicznym. Piotr Chwalczewski sporządził także rejestr i opis puszcz litewskich. Zmarł w 1566 r.

STANISŁAW Chwalczewski posiadł znajomość sztuki wojennej na dworze cesarza Karola V. Po powrocie do kraju został sekretarzem Królowej Bony.  W 1536 roku został starostą krzemienieckim i jako bardzo zdolny administrator m.in. ufortyfikował zamek w Krzemieńcu na Podolu. Obiekt ten, jeszcze w XVII wieku był trudną do zdobycia twierdzą. Stanisław był również starostą kobryńskim, pińskim, kleckim i horodeckim. Należał do bliskich współpracowników Zygmunta I Starego i królowej Bony. Stanisław Chwalczewski otrzymał potwierdzenie prawa lokacyjnego dla Raszkowa od Zygmunta I Starego w 1546 roku. Przywilej ten potwierdził Zygmunt II August w 1549 r.

Przebywając w Raszkowie Stanisław Chwalczewski przetłumaczył z łaciny na język polski słynną kronikę Macieja z Miechowa zwanego „Miechowitą”. Przez wieki tłumaczenie to uznawano za odrębną kronikę Chwalczewskiego, która została wydana drukiem  w 1829 roku. Dopiero w II połowie XIX wieku znawcy literatury i historii doszli do wniosku, że nie jest to odrębna kronika a tłumaczenie kroniki „Miechowity”. Stanisław powiększył majętność raszkowską, zakupując m.in. Raszkówek i Jelitów. Najstarsza zachowana faksymilia Raszkowa to pieczęć, na której widnieje w otoku nazwa miasta oraz napis: Stanisław Chwalczewski. W środkowej części pieczęci znajdują się trzy wieże i trzy gwiazdy. Przyjęty przez  Komisję Heraldyczną przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Radę Gminy i Miasta Raszków w 2011 roku,  obecny herb Raszkowa i zarazem gminy nawiązuje do tej najstarszej pieczęci miasta z połowy XVI wieku. Stanisław Chwalczewski zmarł w Raszkowie w 1567 r.

FRANCISZEK Chwalczewski - administrator dóbr raszkowskich, mieszkał w Skrzebowie. Był starostą kowelskim. Zmarł ok. 1567 roku.

ANDRZEJ Chwalczewski - najbardziej związany z Raszkowem i dobrami raszkowskimi. Majętność Chwalczewskich obejmowała Raszkówek, Skrzebowę, Pogrzybów, Ociężek i Jelitów.

Dół muralu wypełniają symboliczne atrybuty braci.

Pod postacią Stanisława widnieje księga, symbolizująca przetłumaczoną kronikę, na której znajduje się wzór zachowanej pieczęci

Pod postacią Piotra znajduje się herb Litwy - Pogoń

Pod postacią Andrzeja znajduje się herb rodziny Chwalczewskich – Trąby

Pod postacią Franciszka, który mieszkał w Skrzebowie, znajduje się chrzcielnica z kościoła z tejże miejscowości, należąca do jednych z najstarszych zabytków ruchomych w Wielkopolsce

Postać biskupa Jerzego trzyma w rękach makietę katedry w Łucku.

Autor: Mateusz Pluta
Powrót